Τα μεγάλα παραμύθια και οι μεγάλες αλήθειες του Hi-Fi

Το νήμα θα μπορούσε να έχει κάποιον άλλον πιο ηχηρό τίτλο, αλλά χάριν ευγενείας και ευφωνίας συνεχίζω σ ένα πιο πολιτισμένο πλαίσιο…
Ξεκινώ λοιπόν χωρίς πολλές εισαγωγές και προοίμια …

**νο 1…ΥΠΕΡΒΟΛΗ…

** Λέγεται συνήθως μετά από κάποια μικρή αναβάθμιση και αφορά κάποιο καλώδιο, ρακ, λάμπα ή κάποιο ματζούνι και εκφράζεται περίπου ως εξής…

Οι διαφορές ήταν χαώδεις υπέρ του χ καλωδίου…

Οι χρυσοπόδαρες λάμπες απογείωσαν το σύστημα…

Ο ήχος ήταν μακράν καλύτερος …

Οι πέτρες έδιωξαν το πέπλο… κλπ. κλπ.

Αναλύοντας τα παραπάνω έχουμε και λέμε λοιπόν… Με απλή λογική και με μαθηματικά τετάρτης δημοτικού…

Αν με μια αλλαγή ενός καλωδίου ή μιας λάμπας οι διαφορές ήταν χαώδεις και ο ήχος μακράν καλύτερος και το σύστημα απογειώθηκε αυτό σημαίνει πως… αν πάμε πίσω στο χρόνο κάνα – δυο αναβαθμίσεις αυτού του επιπέδου, απλά το σύστημα που είχαμε τότε, πριν τις αναβαθμίσεις αυτές δηλαδή, ήταν μια μεγάλη ΜΠΟΥΡΟΥΧΑ… αφού κατορθώσαμε και το αλλάξαμε μακράν, το απογειώσαμε και ακούσαμε χαώδεις διαφορές με τις αλλαγές που κάναμε…

Δεν υποστηρίζω πως η αλλαγή ενός καλωδίου ή μιας λάμπας ή ενός ρακ δεν φέρνει πολλές φορές θετικά(ή μη) αποτελέσματα… Φυσικά και υπάρχουν αλλαγές και βελτιώσεις… Το ποσοστό των βελτιώσεων αυτών κατά την ταπεινή μου γνώμη όμως ποτέ δεν ξεπερνά τέτοιο ποσοστό ώστε να μπορούμε να μιλάμε για χαώδεις διαφορές και αναδεικνύεται εμφανέστερα στα κορυφαία και ακριβά συστήματα...

Τουτέστιν, μην επενδύουμε σε δυσανάλογα ποσά και μην ψάχνουμε για μεγάλες διαφορές σε καλώδια, αν το σύστημά μας κοστίζει κάτω του πεντοχίλιαρου…

**νο 2… ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΔΙΑ ΤΗΣ ΑΚΟΗΣ…

** Μια απ τις μεγαλύτερες αστοχίες(να μην πω βλακείες) που έχω ακούσει και συνεχίζω να ακούω από στόματα ειδικών, ανώτερων, έμπειρων, γκουρούδων, δασκάλων, χρυσαυτιάδων, κλπ κλπ…
Έχουμε και ξανα- λέμε…

Ο όρος κρίση είναι αυστηρά καθορισμένη και προσδιορισμένη έννοια για οποιοδήποτε αντικείμενο ή διαδικασία ή πρόκειται να κριθεί… και παραπέμπει άμεσα και αυστηρά σε….

Σπουδή, σε βάθος γνώση, εξειδίκευση, εμπειρία, καθημερινή ενασχόληση και εξοικείωση, πολύχρονη πείρα, εξειδικευμένα εργαλεία, κατάλληλο χώρο, κατάλληλες συνθήκες και εύλογο χρόνο, ορθολογικό σχεδιασμό της διαδικασίας αξιολόγησης, λεπτομερή ανάλυση των επί μέρους χαρακτηριστικών…

Τουτέστιν…

Πόσους ενισχυτές και ποιας τεχνολογίας και ποιας τοπολογίας… ψηφιακούς λαμπάτους ή στερεούς… και πόσες πηγές πικάπια και σιντιά και σουπερ όντια… και πόσα ηχεία κλειστά, ανοιχτά, κόρνες, μονόδρομα, πεντάδρομα. όρθια, πλαγιαστά, ντουντούκες… και πόσα καλώδια… και πόσες χιλιάδες ώρες θα πρέπει να έχει ακούσει κάποιος… και ποια είδη μουσικής… και σε τι φορμά… και σε ποιους χώρους… και σε πόσα live πρέπει να έχει πάει με ηλεκτρικές μουσικές και σε πόσα Μέγαρα… για να μπορέσει να κρίνει και να συγκρίνει έναν ήχο και τα μηχανήματα που τον αναπαράγουν ???…

Με άλλα λόγια δηλαδή... ένας άνθρωπος που ρωτά τη γνώμη μας για να αγοράσει κάποιο μηχάνημα, σημαίνει πως ΔΕΝ κατέχει και πολλά πράγματα... ούτε είναι ειδικός... οπότε ΤΙ να πάει ν' ακούσει και ΠΩΣ θα κρίνει αν αυτό που θ' ακούσει είναι καλό όντας ψιλοάσχετος ???

Ή να το θέσω αλλοιώς…

Ένας θείος μου έμπορος ειδών προικός όταν είχε έρθει πρόσφατα σπίτι μου και άκουσε το σύστημα να παίζει μου λέει… Ρε συ… τι ωραία που βαράει… Πως θα γίνει να πάρουμε κάνα τέτοιο για το μαγαζί ν ακούμε τον τοπικό σταθμό που βάζει συνέχεια κάτι φοβερά λαϊκά….

Εγώ έπρεπε να του απαντήσω…

Θείο… θα σε στείλω στην αντιπροσωπεία να σου στήσουν ένα καλό σύστημα να το ακούσεις και αν ακούγεται καλά στ αυτιά σου να το πάρεις… Αλλιώς να πάς ν ακούσεις κι άλλα… Να εμπιστευθείς τα αυτιά σου θείο… μην ακούσεις κανέναν άλλον… Άμα είναι πάρε και τη θεία μαζί να τα ακούσει κι εκείνη να πει τη γνώμη της… Τέσσερα αυτιά είναι καλύτερα από δυο…

νο 3… Η ΕΙΚΟΝΑ ΚΑΙ ΟΙ ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΣΚΗΝΗΣ…

Παραμύθι που ακούγεται ακόμα και από ʽμπασμένουςʼ στο χώρο και γνώστες…

ΔΕΝ μπορούμε να μιλάμε για εικόνα, βάθος, πλάτος και γενικά διαστάσεις της σκηνής της αναπαραγόμενης μουσικής, ηλεκτρικής ή / και κλασσικής, αν αυτή είναι ηχογραφημένη με χρήση πολυκάναλης κονσόλας μίξης, ή ακόμα και με τη μικτή μέθοδο(θα την εξηγήσω παρακάτω)… Τουλάχιστον δεν μπορούμε να μιλάμε για αναπαραγωγή των φυσικών διαστάσεων της μουσικής σκηνής...

Τέτοιες ηχογραφήσεις είναι το 99,99% αυτών που ακούμε…

Όταν ηχογραφείται μια ορχήστρα ή ένα ηλεκτρικό σχήμα, στις 99,99% των περιπτώσεων χρησιμοποιούνται πολλά μικρόφωνα τοποθετημένα πολύ κοντά στα όργανα τα οποία καταλήγουν σε μια κονσόλα μίξης, μέθοδος ηχοληψίας καλούμενη και close miking…

Αυτό γίνεται για πολλούς λόγους… για να ηχογραφηθούν σωστά και με λεπτομέρεια τα επί μέρους όργανα, για να μπορεί μετά την ηχογράφηση ο παραγωγός να ʽανεβάσειʼ ή να ʽκατεβάσειʼ την ένταση συγκεκριμένων οργάνων ή ομάδων, να προστεθούν effects ή γενικά να διορθvωθούν πράγματα, για να αναδειχθούν τα σόλο όργανα ή / και οι φωνές στο μετέπειτα μαγείρεμα (downmix to stereo)…

Εδώ θα ήθελα να προσθέσω πως το ταλέντο και οι επιλογές του παραγωγού έχουν τεράστια αξία και δίνουν μια χαρακτηριστική νότα και το στίγμα του ίδιου στο έργο... και φυσικά η παραγωγή και η μίξη είναι μια ξεχωριστή τέχνη...

Τα πολλά λοιπόν αυτά μικρόφωνα έχουν το θετικό να μας δίνουν τη λεπτομέρεια, όντας πολύ κοντά στα όργανα, έχουν όμως το αρνητικό να ΜΗΝ μας δίνουν τη θέση των οργάνων… Αυτό θα το καταλάβετε καλύτερα αν βάλετε τον εαυτό σας (φανταστικά) σʼ ένα κονσέρτο με μια συμφωνική, στη θέση του μικροφώνου που έχει τοποθετηθεί κοντά στο πρώτο όμποε ας πούμε… Το μόνο που θʼ ακούτε καλά θα είναι το όμποε, όποτε αυτό παίζει, ενώ θα έχετε παντελώς ψευδή ή καθόλου άποψη για το τι παίζει η υπόλοιπη ορχήστρα ακούγοντας γύρω σας ένα πανδαιμόνιο ήχων…

Γι αυτό το λόγο λοιπόν τις περισσότερες φορές, χρησιμοποιούνται και δυο επιπρόσθετα μικρόφωνα μπροστά και πάνω από την ορχήστρα για να μας δίνουν ʽκάπωςʼ την αίσθηση του χώρου… Αυτή είναι η μικτή μέθοδος και είναι αυτή που χρησιμοποιείται στις ηχογραφήσεις στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών…

Ο μηχανικός δηλαδή στην τελική μεταφορά του ηχογραφημένου υλικού 'μιξάρει' τους ήχους των πολλών κοντινών μικροφώνων που είναι γραμμένοι είτε μόνοι τους είτε σε ομάδες στην πολυκάναλη ταινία, μ' αυτούς των δύο μακρυνών ambient μικροφώνων, και φτιάχνει το τελικό stereo mix...

Aπʼ όλα αυτά λοιπόν, όπως συμπεραίνετε κι εσείς, το μεγαλύτερο μέρος της εικόνας που ακούμε είναι ψευδές και μαγειρεμένο από τα pan-pots της κονσόλας μίξης και τους επεξεργαστές του effects rack ή του recording - mixing - mastering software, σύμφωνα με τις απαιτήσεις και το ταλέντο του παραγωγού... οπότε δεν είναι δυνατόν να μιλάμε για εστιασμούς, εικόνες, κινήσεις του κιθαρίστα και του τραγουδιστή πάνω στη σκηνή κλπ. κλπ. σε τέτοιες ηχογραφήσεις… Γιατί απλά ο κιθαρίστας παίζει στον ενισχυτή του, όπου με close miking και di-box, ενσύρματα ή ασύρματα, το σήμα του οδηγείται στην κονσόλα του live ή του studio... Ακριβώς το ίδιο συμβαίνει και με τον τραγουδιστή και με όλους τους μουσικούς, τα σήματα δηλαδή από τα μικρόφωνα ή τα όργανά τους οδηγούνται στα κανάλια της κονσόλας... οπότε όσο και να κινούνται και να βολτάρουν πάνω στη σκηνή, το σήμα ΔΕΝ αλλάζει κατεύθυνση ή ροή... Έτσι κι εμείς ακούμε πάντα το ίδιο... Αυτό το διαπιστώνουμε και στις συναυλίες, όπου ακούμε αποκλειστικά από τις ηχοστήλες της ηχητικής εγκατάστασης(ΡΑ)...

Φυσικά είναι ΑΠΑΓΟΡΕΥΤΙΚΟ να μιλάμε για εικόνα και διαστάσεις σε STUDIO ηχογραφήσεις, ειδικά σε ηλεκτρικά σχήματα - συγκροτήματα καθώς και στην ηλεκτρονική μουσική...

Εδώ τα πράγματα είναι 100% μαγειρεμένα, μάλιστα τις περισσότερες φορές το τελειωμένο πολυκάναλο υλικό έχει....24 ή 32 κανάλια, τη στιγμή που οι μουσικοί είναι τρεις ή τέσσερεις...!!!
Απλά, ηχογραφούνται και άλλα όργανα από τους ίδιους μουσικούς, backing vocals, effects, κλπ... με τη μέθοδο overdub... δηλαδή ακούω τι έχω παίξει πριν στα κανάλια 1 έως 12(πχ) και γράφω ταυτοχρονα στα κανάλια 13 έως 16... και ξανά και ξανά.... (βλέπε Steely Dan...)... Εδώ υπάρχει και μια μεγάλη πρόκληση, να μπορεί δηλαδή ο ήχος του studio να μεταφερθεί στο live... Γι αυτό στα live τα ολιγομελή συγκροτήματα έχουν τη βοήθεια session μουσικών...

H μοναδική περίπτωση που θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για τις διαστάσεις της σκηνής λοιπόν, τουλάχιστον για τις πραγματικές διαστάσεις και την τοποθέτηση, είναι οι(ελαχιστότατες) εκείνες ηχογραφήσεις ζωντανής μουσικής χωρίς ουδεμία υποστήρηξη μικροφώνων και ηχητικής εγκατάστασης, με μόνο δυο(2) ειδικά μικροφωνα τοποθετημένα στη θέση ακρόασης και στο ύψος ακριβώς των αυτιών μας, μια εξομοίωση δηλαδή του τι θα ακούγαμε αν καθόμαστε εμείς στη θέση αυτή, όπου εκεί πια έχουμε όλη την χωρική πληροφορία, την τοποθέτηση των οργάνων και των μουσικών και τις αντηχήσεις του χώρου…

Εδώ τελικά απομένει να ψάξουμε για το σύστημα που θα αποδώσει την εικόνα αυτή...

Συμφωνώ με 99% αυτών που γράφεις.
Μόνο στο θέμα της εστίασης θέλει κάποια διευκρίνηση.
Φυσικά η συντριπτική πλειοψηφία των μη κλασσικών ηχογραφήσεων είναι close-miked και μιξαρισμένα. Όμως τα όργανα έχουν μιξαρισθεί-έχουν τύχει επεξεργασίας- ώστε να λαμβάνουν μία θέση στη "σκηνή" που τεχνητά παρουσιάζεται από το στερεοφωνικό μας σύστημα. Ένα κακοστημμένο σύστημα σε κακό χώρο θα "μπερδέψει" αυτές τις λεπτομέρειες με αποτέλεσμα να μην διακρίνεταιι καλά η τεχνητή "σκηνή". Το καλό σύστημα όμως θα τοποθετήσει με ακρίβεια τα όργανα εκεί που θέλει να ακούγονται ο παραγωγός και η μουσική συνοχή και η ψευδαίσθηση της "σκηνής" θα είναι πιο σωστές.
Επομένως και στην περίπτωση αυτή μπορούμε να μιλάμε "κατ'οικονομία" για σκηνικά, εικόνα, εστίαση κλπ όταν συγκρίνουμε τα δύο συστήματα.

Μου αρεσε πολυ αυτο που διαβασα!! Μπραβο!!